Belgisch akkoord inzake microplastics
Bij nader inzicht is een wet niet echt een regelgevend instrument dat responsabiliseert. Een wet wordt opgelegd, moet nageleefd worden, en wie dat niet doet, wordt gestraft. En dat staat ver af van maatschappelijk verantwoord ondernemen, wat een vrijwillig engagement inhoudt, maar wel bewust en standvastig. Bestaat er een alternatief voor de wet? Een alternatief dat wel degelijk « responsabiliseert» ? Jawel. Het sectoraal akkoord.
In het kader van de productnormenwet is een sectoraal akkoord een kostbaar, responsabiliserend, flexibel en evolutiegericht instrument, dat in het bijzonder geschikt is voor complexe en wisselende toestanden. Daar waar een wet, star als die is, de richting oplegt en bestraft, opent het sectoraal akkoord horizonten en neemt de stakeholders mee in een bepaalde dynamiek door hen solidaire bepalingen en gemeenschappelijke doelstellingen aan te reiken, die verantwoord zijn vanwege met kennis van zaken onderhandeld. De overheid wordt een volwaardige partner, een coach die bijdraagt tot de inspanning, een partner die mee de uitdaging aangaat. Een heel andere visie op de rechtvaardiging dus, een visie die heel andere perspectieven opent!
In België stelt de productnormenwet de aanpak door middel van een sectoraal akkoord op de voorgrond. Hoe? Wanneer een sectoraal akkoord ondertekend wordt, mag de overheid tijdens de hele duur van dat akkoord geen enkele bepaling uitvaardigen over de kwesties die door het akkoord geregeld worden (tenzij op supranationaal vlak). De wetgever heeft zo de aanzet gegeven tot een verantwoordelijke aanpak en dat is een goede zaak. DETIC juicht dit toe.
De problematiek van het gebruik van microplastics in consumptieproducten is vanwege zijn complexiteit, de permanente evolutie en het gebrek aan beschikbare objectieve gegevens, een materie die omkadering door een sectoraal akkoord verdient. Enerzijds is de industrie voluntaristisch en al een stuk geëngageerd, en anderzijds heeft de overheid nood aan een soepel regelgevend instrument, dat zich aan een wisselende toestand laat aanpassen. Alle ingrediënten zijn er om een sectoraal akkoord te «formuleren», dat de maatschappij en het leefmilieu ten goede komt! Intussen is het niet wenselijk dat alle landen van de Europese Unie hun eigen regeltjes uitwerken, allemaal verschillend, en met alle complexiteit tot gevolg voor de interne markt van de Unie. In België opent een sectoraal akkoord de deur naar initiatieven vanwege de overheid en de betrokken sectoren, zonder de Europese constructie die de voorbije maanden al zoveel belaagd werd, te ondergraven. Een sectoraal akkoord omvat ook standvastige verbintenissen en de nodige monitoring en controle. Het betreft hier een echt contract, dat de partijen juridisch verbindt. Mogelijke conflicten die niet via minnelijke schikking oplosbaar blijken, kunnen voor de rechtbank eindigen.
Graag wijzen wij hier op het verplichte karakter van dit instrument, dat soms ten onrechte als “niet verplicht” aangeduid wordt. De ondertekenende partijen zijn bij wet verplicht om het contract uit te voeren.
Dus ja, het Belgische sectoraal akkoord inzake microplastics in consumptieproducten is een prima oplossing. Omdat het in het belang is van al wie bij een problematiek betrokken is, om een concrete, werkbare oplossing te vinden, die de Europese markt niet ondergraaft en alle ondertekenaars vast en contractueel responsabiliseert. Anderzijds slaat het Belgische akkoord op alle producten die door de DETIC-leden op de markt gebracht worden. Op dit ogenblik vallen enkel de plastic microbeads die bewust in cosmetica toegevoegd worden onder een praktische maatregel, maar het uitgerolde akkoord laat toe om enerzijds de algemene evolutie van de problematiek van de microplastics op te volgen, en om desgevallend andere schikkingen te treffen voor andere sectoren. België is het enige land dat een dergelijk akkoord uitrolt. In een maatschappij waar participatie, het scheppen van «gedeelde waarde» voorop staat, mogen wij onze overheid inzake regelgeving gerust visionair noemen!
In 1992 maakt DETIC duurzame ontwikkeling voor het eerst deel uit van zijn organisatie. Na een lange overgangsperiode plaatst DETIC duurzame ontwikkeling centraal in zijn activiteiten middels een eigen «filosofie» die met eenparigheid door de Beheerraad goedgekeurd werd: DETIC wijst haar leden de weg via het nieuwe maatschappelijke model dat luistert naar de naam Duurzame Ontwikkeling.
Niet meer dan woorden, denkt u? Helemaal niet. Intussen is duurzame ontwikkeling volledig ingebed in de dagelijkse activiteiten van DETIC en zijn sectoren. Duurzaamheidsinitiatieven zijn er volop en nog meer zijn er op komst. Van het Sustainable Cleaning Charter van de detergentensector, dat sinds 2005 voortdurend evolueert, tot de guidelines van de cosmeticasector… DETIC was en is nog steeds de drijvende kracht achter duurzame ontwikkeling. Denken wij in dit verband maar aan initiatieven zoals «Veilig in de zon» of «Goed gewassen». Initiatieven die gedeelde waarde scheppen volgens het co-creatiebeginsel, uitgerold in een periode waarin participatieve co-creatie niet meer was dan een kiemend concept. Dit is wat men zonder valse bescheidenheid een preactieve visie noemt!
Kwatongen zullen intussen vertellen dat de duurzaamheidsverslagen van DETIC verdwenen zijn. Terecht. Vele jaren lang heeft DETIC een elektronisch document (hoe kan het anders) gepubliceerd met de resultaten van al zijn (vele) duurzaamheidsinitiatieven. Intussen is dit verleden tijd, want DETIC is nu ingestapt in het duurzaamheidsrapport van essenscia, dat meer genormaliseerd is – op zich geen nadeel, integendeel, want een stuk zichtbaarder. Anderen zullen aanvoeren dat de website « Sustainable-actions.be » een stille dood gestorven is. Zij mogen gerust zijn, de website zal uit zijn as verrijzen. Bij DETIC is duurzame ontwikkeling immers synoniem met nieuwe projecten. Zo komt er voor 2019 een ambitieus project aan: de uitwerking van een nieuwe portal Duurzame ontwikkeling voor alle DETIC-sectoren. Een overkoepelend project voor al onze sectoren, maar met een individuele voorstelling (per sector) van de duurzame initiatieven volgens een LCA-methodiek (circulaire economie). Een nieuwe dynamiek trekt zich dus op gang! En als wij het hebben over een nieuwe dynamiek, dan moeten wij het zeker ook hebben over de 17 SDG’s (Sustainable Development Goals). Een eenvoudiger manier voor het verwoorden van de doelstellingen van duurzame ontwikkeling door aan de klassieke «P's» (People, Planet, Prosperity), twee andere hoekstenen toe te voegen, met name Peace en Partnership. DETIC heeft zijn initiatieven al rond de SDG’s herschikt (zonder rainbow washing en ook zonder te vervallen in de «globale» leugen) en vraagt zijn leden om dat ook te doen. Momenteel zijn er immers nog maar weinig duurzaamheidsrapporten die naar de SDG’s verwijzen.
DETIC wil duurzame ontwikkeling promoten en zo veel mogelijk energie investeren om de bijbehorende uitdagingen aan te gaan. Ook heeft de vereniging zich intussen de « Good life goals » eigen gemaakt, zowel intern als daarbuiten, via het handelen van zijn team. Aan elke SDG werd invulling gegeven door 17 dagelijkse handelingen. Ook al moeten sommige (zeldzame") « Good life goals » bedachtzaam toegepast worden (betwistbare objectivering), toch staan zij voor houdingen, handelingen, gedachten die iedereen zich eigen kan maken om actief, zij op een persoonlijke schaal, bij te dragen tot dat grootschalige, wereldwijde project: de omvorming van de mensheid met de bedoeling een planeet te maken waar het goed is om te leven, overal.
Men mag niet om het even wat op het etiket zetten, beweringen moeten wetenschappelijk onderbouwd zijn.
Glutenvrije koekjes, lactosevrije yoghurt, mayonaise zonder eieren,… Meer en meer dergelijke producten zijn beschikbaar in de winkel. Steeds meer consumenten zijn ook te vinden voor deze producten. Niet alleen omdat ze allergisch zijn, maar ook omdat ze een veganistische levensstijl verkiezen of omdat ze vinden dat dit beter is voor hun gezondheid.
Deze beweringen met ‘vrij van’ zijn ook overgewaaid naar cosmetica waar cosmetische bedrijven spelen met deze claims, en soms tot het uiterste gaan. Zo zien we verscheidene slogans op verpakking zoals ‘vrij van parabenen’, ‘vrij van parfum’, tot zelfs ‘vrij van chemische stoffen’. Bij de gemiddelde, goed geïnformeerde consument moet er dan wel een belletje gaan rinkelen in hoeverre dit allemaal waar of gerechtvaardigd is.
Elke bewering voor cosmetica moet bewezen worden, daar bestaat geen enkele twijfel over. Dit staat bovendien vastgelegd in de cosmeticawetgeving. Hoe kan een cosmetisch product dan vrij zijn van chemische stoffen? Een cosmeticum bestaat uit een mengsel van chemische stoffen. Cosmetica is dan ook een chemisch product. Dan kan men dus onmogelijk beweren dat een bepaald cosmetisch product gemaakt is zonder chemische stoffen.
Geen problemen met parabenen
Producten die vrij zijn van parfum kan je nog rechtvaardigen doordat sommige mensen een gevoelige huid hebben en parfumvrije producten verkiezen. Wat dan met producten vrij van parabenen? Parabenen doen dienst als bewaarmiddel en die zijn onderworpen aan de strenge wetgeving van de Europese Unie, een van de strengste ter wereld. Parabenen zijn dus wettelijk bepaald als veilig voor de consument en mogen hierdoor niet gediscrimineerd worden door ‘vrij van parabenen’ op het etiket te zetten om zo de illusie te wekken dat er parabenen iets zijn dat men beter kan vermijden. Dit is namelijk niet zo. De parabenen in cosmetica zijn veilig voor de consument en de stoffen die in cosmetica zitten worden dan ook streng nagekeken door de FOD Volksgezondheid.
Om wat orde te stellen in de wirwar van beweringen , heft de Europese overheid een technisch document gepubliceerd met een richtlijn over ‘vrij van’-claims. Zo zal de slogan 'vrij van parabenen’ op cosmetische producten verboden worden in de toekomst. Wat een goede zaak is, want eigenlijk is deze bewering discriminerend tegenover producten die wel parabenen bevatten, omdat ze de consument doet vermoeden dat je parabenen moet mijden en hem zo op het verkeerde spoor zet.
Want waarom zouden we niet eerder positieve boodschappen op cosmeticaproducten zetten in plaats van negatieve boodschappen? Psychologisch gezien trekken negatieve boodschappen misschien meer de aandacht, net zoals fake news, maar is dit wel ethisch verantwoord?
DETIC Institute, het opleidingscentrum van DETIC, wordt gekenmerkt door systematische gebruik van deskundigen op hoog niveau en, waar relevant, de nationale of Europese autoriteiten die belast zijn met deze aangelegenheden. Op die manier garandeert DETIC Institute de beste kwaliteit van beschikbare informatie. DETIC Institute organiseert 3 à 4 keer per jaar infosessies voor het grote publiek en ook enkele informatiesessies voorbehouden aan leden van DETIC.
Zo gingen de afgelopen opleidingen onder andere over de wetgeving van biocides zowel in België als in Luxemburg en op Europees vlak. Deze ingewikkelde materie probeert het DETIC Instituut van alle kanten te belichten om op die manier meer duidelijkheid te scheppen. Uiteraard is er tijdens deze opleidingen ook de tijd om vragen te stellen of eventueel casussen verder te bespreken tijdens de netwerkingcocktail op het einde van de sessie.
De circulaire economie was de achtergrond voor een drievoudige reeks infosessies die bedrijven meenam voor een duik in het diepe water van duurzaamheid, de verschillende labels daarrond, de levenscyclusanalyse en hoe een product positioneren als zijnde duurzaam. Sprekers van zeer hoog niveau brachten hun expertise en ook hun ervaringen over naar een tevreden publiek. Sterker nog, het is niet elke dag dat we de kans krijgen om samen te werken met de tenoren van duurzame innovatie, groene marketing, circulaire economie of CSR.
Om de zoveel tijd plant het DETIC Institute een infosessie over het op de markt brengen van een specifiek product. Momenteel gaan we dieper in op het de markt brengen van cosmeticaproducten. Aan de ene kant is het proces inderdaad erg complex en wordt het sterk gereguleerd door de verordening en aan de andere kant neemt de vraag van de markt toe. Veel kleine bedrijven (en particulieren) willen beginnen met de marketing of de productie van cosmetica. Aangezien hier erg veel bij komt kijken is het erg interessant voor nieuwe bedrijven of voor mensen die erover na te denken een cosmeticamerk te lanceren om te ontdekken welke regels hier allemaal voor gelden.
De agenda van de volgende infosessies vindt u terug op www.detic-institute.be
Lijmen en mastieken zijn alomtegenwoordig en toch zie je ze niet... Ze lijmen als het ware onze maatschappij aan elkaar. Zonder lijmen en mastieken zou onze wereld dan ook letterlijk uiteenvallen. Ze zorgen ervoor dat we een dak boven ons hoofd hebben en muren rondom ons heen. Ze verpakken onze voeding, binden de bladeren in onze boeken en laten onze kinderen naar hartenlust knutselen. FEICA, de Europese vereniging voor lijmen en mastieken, goot al deze voorbeelden in een leuke video die het belang schetst van lijmen en mastieken in onze samenleving.
Kleven is duurzaam
Lijmen en mastieken dragen immers bij tot een duurzame samenleving. Lijm wordt dan ook gebruikt om dingen te repareren en zo te hergebruiken in plaats van het weg te smijten. Duurzaam bouwen gebeurt dan ook met mastieken, die eveneens bijdragen tot isolatie tegen weer, wind en geluid.
Een wereld zonder lijmen en mastieken zou dan ook ondenkbaar zijn. Zonder lijmen kunnen we onze producten niet etiketteren en zonder mastieken kunnen we geen tegels of ramen plaatsen in onze woning. Bovendien houden lijmen en mastieken onze dagelijkse gebruiksvoorwerpen letterlijk samen en aan elkaar en zonder lijmen en mastieken blijft er eigenlijk niets over. Ze zijn dan ook essentieel en cruciaal voor onze dagelijkse werking en ons algemeen welzijn.
Maar wat betekent schoon nu eigenlijk? Volgens de schoonmaakterminologie is schoon: de situatie die wordt verkregen na het verwijderen van vuil en andere storende elementen. Dagelijks gebruiken miljoenen mensen schoonmaakproducten om hun huis weer fris en proper te maken. Buitenhuis worden ze dan weer gebruikt om de openbare ruimtes te reinigen. Voor het algemeen welzijn en een goede hygiëne van de thuisomgeving en de openbare ruimtes zijn detergenten dan ook een must.
Schoonmaken heeft niet enkel als nut zich weer beter te voelen in je huis maar ook om gezond te blijven. Vuil is de voedingsbron van allerlei microben. Hygiëne is net zo noodzakelijk voor de gezondheid als goed eten. Omdat vuil een voedselbron vormt voor bacteriën, mijten en schimmels bereiken we een goede hygiëne door schoon te maken op die manier dat we het aantal schadelijke micro-organismen op een acceptabel niveau te houden.
Gezond door zeep
Veel ziektes, zoals o.a. het griepvirus, verspreiden zich via de handen. Zo kom je al eens in contact met rauw vlees tijdens het koken of schud je de hand van iemand met een verkoudheid, of denk maar aan deurklinken van openbare ruimtes. Door regelmatig onze handen te wassen met zeep kunnen we deze bacteriën zodanig verwijderen dat we het risico op ziektes drastisch verlagen.
Als u werkzaam bent als verzorgende of als medisch personeel, of op die manier met mensen in contact komt kan u op deze website terugvinden op welke manier u het beste uw handen kan wassen: https://www.ubentingoedehanden.be/nl/handhygiene
Het huishouden van de toekomst
Wij besteden ongeveer 12.5 uur per week aan het schoonmaken van onze leefomgeving. Dit is al de helft minder dan dertig jaar geleden. Onze manier van schoonmaken evolueert dan ook samen met onze gewoontes en behoeftes.
De organisatie van het huishouden zal in de toekomst op een virtuele manier gebeuren. De schoonmaak en het huishouden plannen, de distributietaken, afspraken en herinneringen zullen voornamelijk worden georganiseerd via apps om ze op die manier te delegeren naar huishoudelijke robots of schoonmakers van vlees en bloed. Een slim huishouden door middel van digitale planning en domotica zal ons binnenkort een pak tijd besparen, tijd die we dan weer kunnen investeren in andere dingen zoals familie en vrienden uitnodigen in een net en opgeruimd huis.
Ook hangt een net en proper huis nauw samen met de Hygge trend, namelijk van je huis een knusse en sfeervolle plek maken om er tot rust te komen. Het interieur en comfort van je huis en huishouden wordt steeds belangrijker en ook netheid en hygiëne speelt daarin een grote rol. Als je huis knus en opgeruimd is zorgt dat voor een pak minder stress en kan je echt genieten van je huis om zo te relaxen in een mooie en propere omgeving.
Zopas heeft de A.I.S.E. haar vrijwillig duurzaamheidsinitiatief inzake plastic verpakkingen (Voluntary Industry Initiative on Plastic Packaging) voor ondertekening opengesteld.
Het doel van dit initiatief is het ontwerp verbeteren van plastic verpakkingen voor huishoudelijke producten wanneer een dergelijke verpakking nodig is om het lekken van product te voorkomen, een veilig gebruik te waarborgen, producten te beschermen tijdens het vervoer en een correcte dosering mogelijk te maken.
Bedrijven die het initiatief ondertekenen, verbinden zich ertoe minstens 20% percent (in volume) gerecycleerde plastics in hun plastic verpakkingen (huishoudelijke producten) te gaan gebruiken, en verbinden zich er ook toe om ALLE plastic verpakkingen recycleerbaar, herbruikbaar of composteerbaar te maken. Merk wel op dat de 20%-target een minimum is en dat nogal wat ondernemingen meer zullen kunnen doen als er voldoende grondstoffen beschikbaar zijn. Het betreft bovendien een gemiddelde, dat niet alleen «een» product of «een» gamma betreft, maar alle huishoudelijke producten die op de markt gebracht worden.
Daarnaast is dit initiatief van toepassing op de bedrijven die het Sustainable Cleaning Charter van de A.I.S.E. onderschreven hebben. Het komt immers bovenop de ASP’s (Advanced Sustainability Profiles) voor huishoudelijke producten, die momenteel enkel vereisten bevatten inzake recyclage, hergebruik en compostering. Dit initiatief staat open voor alle bedrijven in de sector, inclusief diegenen die geen lid zijn van AISE. Alle noodzakelijke informatie en de verbintenisbrief zijn beschikbaar op de AISE-website: https://www.aise.eu/our-activities/sustainable-cleaning-78/resource-efficiency-packaging.aspx
Dit project biedt een overkoepelend kader voor het opwaarderen van de individuele bijdragen van alle deelnemende bedrijven, nu zij hun gebruik van gerecycleerde plastics voor de vervaardiging van verpakkingen van huishoudelijke schoonmaak- en onderhoudsproducten zullen optrekken. Het sluit ook naadloos aan bij de EU-strategie voor plastics in het kader van een circulaire economie. Dit initiatief is belangrijk en komt in België als geroepen in het licht van de agenda «circulaire economie» van de Belgische overheid.